“Nasıl bir hayat yaşadığınızı görmüyor musunuz? Ülkeyi yönetenlerin sizi nasıl soyup aldattıklarını, kanınızı içtiklerini anlamıyor musunuz? Oysa her şey sizin üzerinizde yükseliyor, siz dünyanın en büyük gücüsünüz! Peki hiç hakkınız var mı? Tek hakkınız, açlıktan gebermek!”
Maksim Gorki, Ana, çev: Erdener Tunalı, Sonsuz Yay.
İşçiler çalıştığı yeri ekmek teknesi olarak görür. Oysa işyeri patronlar için ekmek teknesidir. Toplumun genel algısıdır, ekmek teknesine ihanet edilmez. Ekmek teknesine tükürülmez.
Ekmek, sadece karın doyuran bir nesne olmaktan öte bir kutsallık ifadesi olarak "nimet" sayılır.
Aslında ekmek geçimlik geliri ifade eder. Bu gelirin emekçi hanesini geçindirmesi beklenir. Olması gereken budur elbette. Ancak kıt kanaat geçinmeye çalışan emekçiler her geçen gün biraz daha yoksullaşarak günü kurtarmayı kazanç sayar hale geldi.
2023 yılının ilk 9 aylık döneminde 407 şirket kâr açıklarken 64 şirket zarar açıklamış. Zarar açıklayan şirketlere üzülsek mi (!) bilemedim...
2023 yılının 9 aylık döneminde en yüksek kârı açıklayan şirket 73.67 milyar TL ile Koç Holding olurken onu 69.50 milyar TL ile THY takip ediyor. Garanti Bankası 57,57 milyar, Akbank 51,46,Yapı Kredi Bankası 48,70 milyar lira net kâr elde etti. Devamını yazmak yazıyı rakamlara boğacağından bu kadarı fazla bile.
9 aylık dönemde ise şirketlerin kârı yüzde 53.2 artış gösterirken asgari ücret 17 bin liranın 2 lira üzerinde. O 2 liraya takanlarımız az olmadı. En düşük emekli aylığı 10 bin liraya "en yüksek merci" tarafından "lutfen" çıkarıldı. Açlık sınırının 16 bin lirayı geçtiği, yoksulluk sınırının 50 bin liraya dayandığı günümüzde enflasyonla sürekli eriyen ücretler karşısında zenginler zenginliklerini zenginlik katıyor.
2023’ün ilk 9 ayında 73,67 milyar 233 milyon net kâr elde eden Koç Holding, işçi başına 993 bin TL, bir ayda işçi başına 110 bin TL net kâr elde etti. Aynı dönemde Türk Traktör işçi başına 2 milyon 185 bin TL, bir ayda işçi başına 242 bin TL net kâr elde etti.
Tofaş işçi başına 2 milyon 206 bin TL, işçi başına bir ayda 245 bin TL net kâr elde etti.
İşçiler Koç Holding aracılığıyla ekonomiye 9 ayda yaklaşık 74 milyar katma değer sağlıyor. Başka bir deyişle Koç Holding 9 ayda işçileri emeği üzerinden 74 milyar sömürüyor.
“Anadolu’nun En Büyük 500” şirketi içerisinde İlk 10’da yer alan son Borsa İstanbul şirketi ise Sarkuysan Elektrolikit (SARKY) 2023’ün ilk 9 ayında 1 milyar 411 milyon 86 bin TL net kâr elde etti. Aynı dönem (2023’ün 9 ayında) işçi başına 1 milyon 107 bin lira, bir ayda işçi başına 123 bin TL net kâr elde etti.
73,67 milyar lira kâr elde eden Koç Holding acaba işçi başına aylık net kârı 110 bin TL'den fazladan 100 bin TL bile verse zarar mı eder sanki. Bu durumda bile işçi başına 10 bin TL net kâr elde eder. Yetinir mi emekliye bir ay geçinmesi için verilecek 10 bin lira çarpı işçi sayısı kadar net kâr ile yetinmez. İşçilere kârından büyük pay verir mi, vermez elbet. Ancak birliğini sağladığı sürece karşısında Gorki'nin ifadesiyle, "dünyanın en büyük gücü " işçiler var!
Net kâr; toplam gelirden, satılan malların maliyeti, işletme giderleri, faiz ve vergiler yöneticilerin yüksek maaşları, huzur hakkı, pirim, ikramiyeler v.s. çıkarıldıktan sonra bulunur.
İşçiler soruyor: "Şimdi bu Sarkuysan mı işçisine yoksulluk sınırının üzerinde maaş veremeyecek ? Sadece bir işçiden ayda 123 bin lira net kâr elde eden Sarkuysan, öyle mi? Her işçiye aldığı ücrete ek 100 bin lira bile verse Sarkuysan işçi başına 23 bin kâr etmeye devam eder.
“Sen? Bana ekmek veriyorsun ha? Sen kimsin de bana ekmek vereceksin? Çalışıyorum ben, alnımın teriyle kazanıyorum onu... Bana ekmek veriyormuş. Ben çalışmayım da sen bana ekmek ver. Ulan siz değil ekmek, günahınızı bile vermezsiniz bedavadan!” (Orhan Kemal Eskici ve Oğulları, Everest Yay.)
Türk Traktör 242 bin liranın 142 bin lirasıni ek zam olarak verse batar mı? Kim kime ekmek veriyormuş peki! Tofaş ayda 245 bin TL net kâr kazandıran işçiye insan onuruna yaraşan bir ücret verir mi? 200 bin net kâr ile yetinse 45 bin TL işçiye ek zam verse kıyamet mi kopar! Kopmaz ,kopmaz ama vermez. Çünkü onlar ter dökmediler emek nedir bilmezler. Onlar "günahları bile bedavadan vermezler" Dünyanın en büyük gücü İşçilere ancak yoksulluğu reva görürler.
Metal işçileri patronlara çok kazandırıyor. Ancak onlar yüksek enflasyona rağmen ek zam için işçileri mücadeleye zorluyorlar.
Resmi ama inandırıcı olmayan enflasyon oranı yüzde 64,ENAG'a göre ise yüzde 127'nin üzerinde. Bu rakamın altında kalan her sözleşme ancak sürünmeye /idare etmeye devam anlamına gelecektir nihayetinde.
Ya bankalar, ya diğerleri... Ya beşli çete olarak bilinenler...
Asgari ücretin 500 TL fazlasına itiraz ettikleri için işçilerin sorunlarına sahip çıkmayan sarı sendikayı terk eden, mücadeleci bir sınıf sendikasında hak mücadelesi veren Özak Tekstil işçilerine direnmekten başka bir yol mu kalıyor...işçiye mücadele etmekten başka yolun olmadığını süren direnişlerden biliyoruz.
