Emek Partisi (EMEP) Gaziantep Milletvekili Sevda Karaca, 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı’nda Kürtçe’ye dönük yasaklamaları meclis gündemi getirdi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu’nda söz alan Karaca Dillerin halkların kolektif kimliklerinin önemli bir parçası olduğunu belirterek “Dili yok saydığınızda o halkı da yok saymış olursunuz. Bu ülkede sayısız Kürtçe dil derneği kapatıldı. Kürtçe çalışmaları yapan eğitimcilere ihraçlar, gözaltılar uygulandı. Kürtçe yayın yapan dergi, yayınevi, radyo ve televizyonlar cezalar aldı, kapatıldı. Kürtçe konserler, tiyatrolar, festivaller yasaklandı. Kürtçe kreşler kapatıldı. Kürtçe tabelalar söküldü.” ifadelerini kullandı.
AKP iktidarı için “baskıcı ve inkarcı” ifadelerini kullanan Karaca “İktidar Kürdün dilini sadece seçimde hatırladı. Bütün yasakçı, ırkçı politikalara karşı Kürt halkı anadilinden vazgeçmediğini mücadeledeki ısrarıyla gösteriyor.” çağrısında bulundu.
15 Mayıs Kürt Dil Bayramı’nı kutlayan Karaca sözlerini Kürtçe tamamladı “Werin em cejna zimanê Kurdî bi hev re pîroz bikin. (Gelin Kürtçe Bayramını hep birlikte kutlayalım).”
KÜRTÇE SEÇMELİ DERS ALMAK İSTEYEN ÖĞRENCİLER ENGELLENİYOR
Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’e verdiği yazılı soru önergesiyle Kürtçe seçmeli dersine ve anadilinde eğitime ilişkin sorular da yönelten Karaca, Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, "Türkiye'de Türkçe Dışında Konuşulan Anadillerinin Kullanım Düzeyi ile Anadillerine Dair Talep ve Eğilimleri" başlıklı araştırma raporuna atıf yaptı.
16 kentten 1276 kişinin katılımıyla gerçekleştirilen araştırma sonuçlarına göre katılımcıların yüzde 98,4’ünün "Çocuklarının anadillerinde eğitim görmesini" istediğini bildirdiğini belirten Karaca, seçmeli ders talep edenlerin yalnızca yüzde 16,4’ünün talebinin karşılandığını belirtti.
EMEP’li Karaca, Bakan Tekin’den şu soruların yanıtlarını istedi:
-Araştırma raporunda Kürtçe seçmeli ders için başvuranların yüzde 83,6’sının seçmeli ders için yanıt alamadığı ya da reddedildiği bildirilmiştir. Bunun sebebi nedir?
-Araştırma raporunda eğitim kurumlarında katılımcıların yüzde 75,9’u "Evet", yüzde 13’ü "Kısmen" ayrımcılığa maruz kaldıklarını belirtmişlerdir. Eğitim kurumlarında ayrımcılığın önlenmesi için Bakanlığınızca ne tür önlemler alınmaktadır?
-Kürtçe seçmeli ders almak isteyen öğrencilerin idareciler tarafından engellenmesi iddiaları araştırılacak mıdır? Bu konuda ne tür yaptırımlar uygulanacaktır?
-Kamu okullarında görev yapan Kürtçe öğretmeni sayısı kaçtır? Bunlardan kaçı kadrolu, kaçı sözleşmeli, kaçı ücretli öğretmen statüsündedir? Okullara göre dağılımları nedir?
-Kürtçe öğretmeni ihtiyacı sayısı kaçtır? Öğretmen yetersizliği dolayısıyla Kürtçe seçmeli ders açılamayan okul sayısı kaçtır?
-Kürtçe dersi için atanan öğretmenlerin bazı okullarda engellerle karşılaştıklarını, farklı görevlerde çalıştırıldıklarını ifade etmeleri karşısında Bakanlığınız ne tür adımlar atacaktır?
ARAŞTIRMADA ÖNE ÇIKANLAR
Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, "Türkiye'de Türkçe Dışında Konuşulan Anadillerinin Kullanım Düzeyi ile Anadillerine Dair Talep ve Eğilimleri" başlıklı araştırma raporunu Mayıs 2024’te açıklamıştır. 16 kentten 1276 kişinin katılımıyla gerçekleştirilen araştırma sonuçlarına göre;
Anadilini konuşamadığını bildiren katılımcıların yüzde 24,2’si “Anadilimi öğrenebileceğim bir okul ve kaynak olmadığı için” yanıtını vermiştir.
Araştırma grubu içinde okul çağında olan çocukları için "yaşayan diller ve lehçeler" seçmeli dersine başvuranların oranı yüzde 32,8 olmuştur. Seçmeli ders talep edenlerin yüzde 16,4’ü "Talep ettiğimiz anadilde çocuklar için sınıf açıldı" derken, diğer başvurulara yanıt verilmediği ya da değişik gerekçelerle sınıflar açılmadığı tespit edilmiştir.
Katılımcıların yüzde 98,4’ü "Çocuklarının anadillerinde eğitim görmesini" istediğini bildirmiştir.
“Anadilinizin varlığını sürdürmesi önünde en büyük tehlike sizce nedir?” sorusuna yanıt veren katılımcıların yüzde 52,5’i, "Anadilde eğitimin olmaması", yüzde 17,4’ü "Ailelerin çocuklarıyla Türkçe konuşması", yüzde 17,4’ü "Baskı ve asimilasyon politikaları" demiştir.
Anadilini anlamayan katılımcıların yüzde 37,1’i "Dışlanmamam için sadece resmi dil öğretildi" yanıtı vermiştir.
Anadillerinden kaynaklı ayrımcılığa maruz kalıp kalmadıkları sorusuna verilen yanıtlara göre;
Devlet dairelerinde yüzde 77,7’si "Evet", yüzde 11,6’sı "Kısmen";
Sağlık kurumlarında yüzde 62,1’i "Evet", yüzde 23,5’i "Kısmen";
Eğitim kurumlarında yüzde 75,9’u "Evet", yüzde 13’ü "Kısmen"; cevabını vermiştir.
İstanbul Kürt Araştırmaları Derneği Eş Başkanı Remziye Alparslan seçmeli Kürtçe dersi için öğretmen yetersizliğinin yanı sıra büyükşehirlerdeki bazı okullarda seçmeli ders almak isteyen öğrencilerin yöneticiler tarafından engellendiğini, atanan öğretmenlerin de bazı okullarda engellerle karşılaştıklarını, farklı görevlerde çalıştırıldıklarını ifade etmiştir.
