Maraş'ta 19-25 Aralık 1978'de yapılan katliamın üzerinden 45 yıl geçti.
6 gün süren katliamda resmi rakamlara göre 111 kişi öldürüldü, 1000'den fazla kişi yaralandı. Alevilere ait 270 ev ve 270 işyeri yakıldı veya tahrip edildi.
YARGILAMA 23 YIL SÜRDÜ
12 Eylül 1980 Askeri Darbesi’ne giden sürecin en önemli köşe taşlarından biri kabul edilen Maraş Katliamı ile ilgili davada 804 sanık yargılandı. 23 yıl sürerken davada 29 sanığa idam, 7 sanığa müebbet, 321 sanığa da 1 ila 24 yıl arasında hapis cezaları verildi.
SANIKLAR SERBEST BIRAKILDI
Sıkıyönetim Mahkemesi'nin kararı Yargıtay tarafından bozuldu ve yeniden yargılama sonucunda idam cezaları uygulanmadı. 1991 yılında çıkarılan terörle mücadele kanunu nedeniyle sanıkların cezaları ertelendi ve daha sonra da serbest bırakıldı.
ÖKKEŞ ŞENDİLLER MECLİS'E GİRDİ
Katliamın bir numaralı sanığı Ökkeş Kenger yargılanıp beraat etti ve soyadını Şendiller olarak değiştirdi. Şendiller, 1991 yılında Refah Partisi'nden 19'uncu dönem Maraş milletvekili seçildi.
ÜÇ AVUKAT ÖLDÜRÜLDÜ
Katliam hiçbir zaman tüm yönleriyle aydınlatılamadı. Müdahil avukatları Ceyhun Can 10 Eylül 1979'da, Halil Sıtkı Güllüoğlu 3 Şubat 1980'de ve Ahmet Albay 3 Mayıs 1980'de öldürüldü.
GÖÇ VE DEĞİŞEN DEMOGRAFİ
Maraş Katliamından sağ kurtulanlar ise baskıyla göçe zorlandı. Yüzlerce aile Maraş’ı terk edip büyük kentlere ve yurt dışına göç etti. Katliam sonrasında Alevi nüfusun büyük orandan Maraş’ı terk etmesi nedeniyle kentin demografisi değişti.
VALİLİK ANMAYI YİNE YASAKLADI
Kahramanmaraş Valiliği, geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi bu yıl da anma törenlerini bir kez daha yasakladı. Kentte siyasi partilerin yapacakları programlar ile toplum yararına yapılacak etkinlikler hariç 15-25 Aralık'ta yapılması planlanan tüm eylem ve etkinlikler yasaklandı.
ALEVİ ÖRGÜTLERİ ANMA TÖRENİ DÜZENLEYECEK
Valiliğin yasak kararına rağmen Alevi örgütleri 23 Aralık Cumartesi Yörük Selim Mahallesindeki Erenler Cemevi’nde saat 11.00 ile 14.00 arasında katliamda ölenleri anacak. Anmaya, Alevi Bektaşi Federasyonu, Pir Sultan Abdal Kültür Derneği, Hacı Bektaş Veli Anadolu Kültür Vakfı, Alevi Kültür Derneği, Dernekler Federasyonu, Avrupa Alevi Federasyonu Konfederasyonu katılacak.
'YASAĞA RAĞMEN ANACAĞIZ'
Artı Gerçek’ten Mehmet Menekşe’ye konuşan Maraş Erenler Cemevi Başkanı Müslüm İbili, "Yasağa rağmen katliamın unutulmaması için, yitirdiğimiz canlarımızı cemevinde anacağız. Lokma dağıtacağız, gülbent okuyacağız" dedi.
'AMACIMIZ KARDEŞLİK VE YÜZLEŞME'
Maraş Valisi Mükerrem Ünlüer’i de ziyaret edip anmaya davet ettiklerini belirten İbili, "Anma kurulu olarak valiliği ziyaret edip bilgi verdik. Amacımızın birlik ve beraberliği, kardeşliği pekiştirmek olduğunu, geçmişte yaşanan bu acı olayların üstünün örtülmemesi, acı olayla yüzleşilmesi açısından anmanın önemini belirttik. En azından Erenler Cemevi'nde anma yapmamıza esneklik gösterildi" diye konuştu.
'MARAŞ KATLİAMI AYDINLANMADI'
Maraş Katliamının aydınlatılamadığını vurgulayan İbili, "Ne kanunlar önünde ne vicdanlarda Maraş katliamı aydınlandı. Yasak geldikçe Maraş daha çok eleştiriliyor. Maraş'ın üzerindeki bu kara lekenin kaldırılması gerekiyor. Vali Bey’i de davet ettik. 'Devlet büyüğümüz olarak gelip bir karanfil bırakın, başsağlığı dileyin, bir daha böyle şeyler yaşanmaması için söz söyleyin' dedik.Yasaklanmasına rağmen yıllardan beri yaptığımız anmalarda bir tane münferit olay göremezsiniz.
Vali Bey gelecek yıl için geniş katılımlı, salon ve alanlarda anma yapılması için çaba harcayacakları yönünde söz verdi. Alanlara çıkmadığımız sürece bu tür anmaların çok başarılı olacağını düşünmüyorum. Yine de yitirdiğimiz canlarımızı anıp, katliamı unutturmamak için elimizden geleni yapmaya devam edeceğiz" dedi.
'MÜCADELEMİZİ DEVAM ETTİRİYORUZ'
Maraş Katliamını yaşayan Müslüm İbili, şunları anlattı:
"Anlatılması zor çok, kötü şeyler yaşadık. Katliamdan sonraki süreçte Alevilerin yüzde 70'i, 80'i ekmek, iş, aş olmayınca buraları terk etti. Ama biz hâlâ buradayız. 2015 yılında açtığımız cemevindeyiz, mücadelemizi devam ettiriyoruz. O dönemin derin devletinin, kontrgerillanın, emperyalist güçlerin din adına oynadığı bir oyun ve insanların katledildiği bir süreç.
Maraş’ta insanlar katliam kelimesinden rahatsız olduğunu söylüyor ama katliamı kabullenmeyen bir toplum var burada. Bizim amacımız yaraları kaşımak değil. Bu tür acıların bir daha yaşanmaması için katliamı unutturmamak, yüzleşmek ve hesaplaşmaktır. Amacımız bu katliamla ilgili olarak insanları doğru bilgilendirmek, aydınlatmaktır."
YÜZLEŞME VE ÖZÜR ÇAĞRISI
Hacı Bektaş Veli Anadolu Kültür Vakfı Genel Başkanı Ercan Geçmez de "Bu topraklar, aradan geçen bunca zaman içinde Alevilerin güven ve huzur içinde yaşayabildikleri bir ülke haline gelmedi. Bugün halen Alevilerin evleri işaretlenmekte, farklı toplumsal kesimlere ve kimliklere karşı ötekileştirme, ayrımcılık ve nefret söylemleri devam etmektedir. Yaşanan acılarla yüzleşilmedi, katliamda yakınlarını kaybedenlerden etkili bir şekilde özür dilenmedi. Geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi valilik bu yıl da anmaları yasaklamış. Biz yine de Maraş’a gidip, Erenler Cemevimizde ve mezarlıkta kaybettiğimiz canlarımızı anacağız. Maraş’tan sonra Çorum’u, Sivas’ı yaşadık. Bu katliamlarla yüzleşmediğimiz sürece yeni katliamlar yaşanacaktır" dedi.
'YÜZ YIL DA GEÇSE BU ACI KAPANMAZ'
Sivas Katliamı davalarının zaman aşımından düşürüldüğünü, sanıklarının cezalarının affedildiğini, birçoğunun yakalanamadığını vurgulayan Geçmez, "Maraş Katliamı'ndan sonra da aynı şeyler yaşandı. Kayıp bir sürü insan var. Bu insanların mezarları bile yok ortada. Katliamlarla yüzleşilmediği sürece bu katliamlar bu ülkenin kaderi noktasına geliyor.
Öncelikle Maraş halkının ‘Bu şehre bu lekeyi düşürenlerle biz hesaplaşacağız’ demeleri lazım. Tam tersine anmaya gittiğimizde 'Burayı karıştırmaya mı geldiniz?' diyorlar. Ateşin üzerini toprak örterek kapatamazsınız, yanıyor halen. Maraş yanıyor, toprak atarak söndüreceklerini sanıyorlar. Yüz yıl da geçse bu acı kapanmaz. İnsanlık tarihi Maraş katliamını ve yaşananları unutmayacaktır" diye konuştu.
'DEMOKRASİ VE HUKUK İSTİYORUZ'
Karadeniz Alevi Bektaşi Federasyonu Başkanı ve Pir Sultan Abdal Kültür Derneği Tokat Şube Başkanı Muharrem Erkan da "45 yıl önce derin güçlerin hazırladığı provakasyonlar sonucu Maraş’ta bir katliam yaşandı. Alevilerin evleri basıldı, kadın, erkek, yaşlı, çocuk demeden yüzlerce canımız katledildi. Katledilen canlarımızın korunması gerekirken devlet polisiyle, askeriyle orada üzerine düşeni yapmamıştır. İnsanlar inancından, düşüncesinden dolayı katledildiler.
Biz niye konuşuyoruz hala Maraş’ı çünkü gerçek sorumlular bulunup, gün yüzüne çıkartılmamış, suçlular gereken cezaya çarptırılmamıştır. İnsanların vicdanında adalet yerini bulmamıştır. Maraş Katliamı'ndan sonra Sivas, Çorum, Gazi ile katliamlar sürmüştür. Biz demokrasi olsun, hukuk olsun istiyoruz. Yasakla, engellemeyle gerçeklerin üzeri örtülüp, sorunlar çözülemez. Çözüm yüzleşmek, demokrasi, hukuk ve insan haklarının uygulanmasıdır. Bunun için mücadelemizi sürdüreceğiz" ifadelerine yer verdi.
