Hamas Siyasi Büro Şefi İsmail Haniye'nin İran'ın başkenti Tahran'da öldürülmesi, Orta Doğu'da bölgesel savaş endişelerini daha da artırabilir ve zaten çok zor ilerleme kaydedilen ateşkes görüşmelerini daha da zora sokabilir.
Haniye, öldürüldüğü Tahran'a salı günü yeni İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın yemin töreni için gitmişti.
Hamas ve İran medyası, grubun diplomasisinde ve müzakerelerde önemli rol oynayan Haniye'nin öldürülmesinden İsrail'i sorumlu tuttu. Tel Aviv ise konuyla ilgili sessizliğini koruyor. Çeşitli kaynaklara göre İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, kurmaylarına suikastla ilgili yorum yapmama talimatı verdi.
New York Times, suikastla ilgili bilenenleri derledi:
SUİKAST TANSİYONUN YÜKSEK OLDUĞU BİR DÖNEMDE DÜZENLENDİ
Haniye, İsrail'in Hizbullah komutanlarından Fuat Şükür'ü öldürmek için Beyrut'un bir banliyösünü vurmasından bir günden kısa süre sonra öldürüldü. Banliyö, İsrall'in ilhak ettiği Golan Tepeleri'ne yapılan bir saldırıda 12 çocuğun öldürülmesine misilleme olarak vuruldu. Militan grup reddetse de İsrail saldırıdan Hizbullah'ı sorumlu tutuyor.
İran'daki suikastın ardından hem Hamas, hem de Hizbullah üst düzey isimleri öldürüldüğü için İsrail'e misilleme yapabilir. İran da bu suikast kendi toprağında düzenlendiği için İsrail'e karşılık verebilir.
Saldırılardan önce İsrail ve Hamas'ın 10 aydır devam eden Gazze'deki savaşta geçici ateşkese yaklaştığı konuşuluyordu. Müzakerelerde ateşkese henüz ulaşamazken, Gazze'deki insani kriz her gün derinleşmeye devam ediyor.
Haniye; Mısır, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri arabuluculuğunda yapılan İsrail-Hamas görüşmelerinde Hamas tarafının müzakerecilerinden biriydi. Müzakereler Hamas'ın 7 Ekim'de esir aldığı İsraillilerin serbest bırakılması ve kalıcı ateşkes için yapılıyordu.
HANİYE'NİN ÖLDÜRÜLDÜĞÜ YERİN TAHRAN OLMASI ÖNEMLİ
Haniye, Hamas'ın siyasi bürosunu 2017'den bu yana Gazze dışından, Katar'dan yönetiyordu. Katar'la resmi olmayan ilişkileri bulunan İsrail, Hamas liderlerine bu ülkede hiç saldırmadı.
Başkentinde yabancı bil liderin öldürülmesi, İran için çok ciddi bir güvenlik zafiyeti olarak kayıtlara geçecek. Haniye, salı günü öldürülmeden saatler önce İran'ın dini lideri Ali Hamaney ile görüşmüştü. Suikast, İran'ın liderlerinin güvenliği ve İsrail'in onları hedef alma kabiliyeti hakkında da soru işaretleri yaratacak.
Çarşamba günü erken saatlerde İran'ın Ulusal Güvenlik Konseyi, Hamaney'in konutunda toplandı. Hükümetin görüşlerini yansıyan İran'ın devlet televizyonu, saldırının bölgedeki İran destekli militan grupların misilleme yapmasına neden olacağını ifade etti.
İsrail son yıllarda İran'da birkaç tane üst düzey isme suikast düzenledi. Bu, Tahran'da endişe yarattı ve güvenlik reformuna sebep oldu. İran ve İsrail, yıllardır vekil güçler ve suikastlarla üstü kapalı bir savaş savaşıyor. Nisan ayında İran, İsrail'in Suriye'deki İranlı komutanları vurmasının ardından İsrail'e yüzlerce füze gönderdi.
SUİKAST, ATEŞKES GÖRÜŞMELERİNE ZARAR VEREBİLİR
Geçen haftanın sonunda yetkililer, İsrail ve Hamas arasında aylardır devam eden ve bazı başlıklarda bir türlü uzlaşı sağlanamayan müzakerelerde ilerleme kaydedildiğini belirtmişti.
Haniye'nin öldürülmesi ise müzakereler konusunda belirsizlik yaratacak.
Arabulucu olarak müzakerelerde önemli rol oynayan Katar, Haniye'nin öldürülmesini kınadı. Katar suikastı, "çirkin bir suç ve tehlikeli bir tırmanış" diye niteledi. Katar Dışişleri Bakanlığı, "suikastın ve İsrail'in aralıksız olarak sivilleri hedef almasının bölgeyi kaosa sürüklediğini" ifade etti.
ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, "Tansiyonun düşürülmesine ve sorunların diplomatik yollarla çözülmesine yardımcı olmak için elimizden geleni yapacağız" diye konuştu.