Feliks Dzerjinski, Sovyetler Birliği’nin en önemli devrimcilerinden biri olarak kabul edilir. 1877 yılında Polonya’nın Vilno (bugünkü Litvanya) bölgesinde doğan Dzerjinski, Bolşevik hareketin önemli isimlerinden biri olmuş ve Ekim Devrimi’nin ardından Sovyet güvenlik teşkilatlarının kurulmasında kilit rol oynamıştır.
Eğitimi ve Gençlik Yılları
Dzerjinski, genç yaşlarda sosyalist fikirlerle tanıştı. Lise eğitimi sırasında Marksist düşüncelerden etkilenerek Polonya ve Litvanya’daki devrimci hareketlere katıldı. Okuldan atılmasına rağmen devrimci faaliyetlerine devam etti ve Rusya’daki işçi hareketlerine destek verdi.
Devrimci Mücadele Yılları
1900’lü yılların başında Rusya’daki devrimci faaliyetlere katılan Dzerjinski, Lenin liderliğindeki Bolşevik Parti’nin sadık bir üyesi oldu. Çarlık rejimine karşı yürütülen faaliyetler nedeniyle birçok kez hapse girdi ve sürgüne gönderildi. 1917 Ekim Devrimi’nin ardından, Sovyet hükümetinin güvenliğini sağlamakla görevlendirildi.
Lenin ve Stalin ile İlişkisi
Lenin, Dzerjinski’ye büyük bir güven duyarak ona Sovyet güvenlik teşkilatını kurma görevini verdi. Stalin döneminde de etkili bir figür olarak kaldı ve baskıcı politikaların uygulanmasında kritik bir rol oynadı. Ölümüne kadar Sovyet yönetiminin en önemli isimlerinden biri olmaya devam etti.
Çeka ve Gizli Servis Yılları
Feliks Dzerjinski, 1917’de kurulan Çeka’nın (Tüm Rusya Olağanüstü Komisyonu) başkanı olarak Sovyet güvenliğini sağlamaktan sorumluydu. Çeka, karşı-devrimcilere ve Sovyet karşıtı unsurlara yönelik sert operasyonlarıyla biliniyordu. Dzerjinski’nin yönetimi altındaki Çeka, Sovyet istihbaratının temellerini attı ve daha sonra NKVD ve KGB gibi kurumlara evrildi.
Ölümü ve Mirası
1926 yılında kalp krizinden hayatını kaybeden Dzerjinski, Sovyetler Birliği’nde uzun yıllar saygı duyulan bir figür olarak kaldı. Moskova’daki ünlü Dzerjinski Meydanı da onun anısını yaşatmak için isimlendirilmişti.
