12 Eylül 1980 askeri darbesinin ardından Diyarbakır Cezaevi'nde yaşanan işkencelerin en önemli sorumlularından biri olarak bilinen Esat Oktay Yıldıran, 1949 yılında Ankara'da doğdu.
1968 yılında Kara Harp Okulu'ndan mezun olduktan sonra 1974 yılında Kıbrıs Barış Harekâtı'na katıldı.
Darbe sonrası Diyarbakır'a gönderilen Yıldıran, 1981-1983 yılları arasında Diyarbakır E Tipi Askeri Cezaevi'nde iç güvenlik komutanı olarak görev yaptı. Bu dönemde, cezaevinde tutulan siyasi tutuklulara ve mahkumlara işkence ve kötü muamele uyguladığı iddia edildi.
Yıldıran, cezaevinde uyguladığı işkenceler nedeniyle "işkenceci yüzbaşı" olarak anılmaya başladı. Cezaevinde yaşanan işkenceler, o dönemde uluslararası kamuoyunda da tepkilere neden oldu.
1983 yılında Diyarbakır Cezaevi'nden ayrılan Yıldıran, daha sonra Ankara'da çeşitli askeri birliklerde görev yaptı.
1988 yılında İstanbul Ümraniye'de eşi ve iki çocuğuyla birlikte bindiği halk otobüsünde uğradığı silahlı saldırıda hayatını kaybetti. Saldırı, PKK tarafından üstlenildi.
Yıldıran'ın ölümünün ardından, Diyarbakır Cezaevi'nde yaşanan işkencelerle ilgili soruşturma başlatıldı. Soruşturma kapsamında, Yıldıran'ın da aralarında bulunduğu 28 asker hakkında dava açıldı. Ancak, dava sonuçlanmadan zaman aşımına uğradı.
Diyarbakır Cezaevi'nde yaşanan işkenceler, Türkiye'nin yakın tarihinin en karanlık sayfalarından biri olarak kabul ediliyor. Yıldıran'ın adı, bu işkencelerin sembolü olarak anılmaya devam ediyor.